TÜBİTAK 2237-A
Sürdürülebilir Beslenme ve Çevre Dostu Diyetler
5-6-7 Mayıs 2025

Etkinlik Amacı ve Kapsamı

Amaç

Dünya nüfusunun artışı, yaşlanma ve kentleşme gibi demografik değişimler sürdürülebilir kalkınma açısından önemli zorluklar doğurmaktadır. Nüfus artışıyla birlikte beslenme alışkanlıkları değişmekte, bu durum çevresel sorunlara yol açmaktadır. Türkiye’de yapılan araştırmalar da beslenme örüntüsünün yıllar içinde değiştiğini göstermektedir. Sera gazı emisyonlarının artışı, su kaynaklarının azalması ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi ekolojik tehditler, beslenme modelleriyle doğrudan ilişkilidir.

FAO ve WHO’ya göre sürdürülebilir beslenme, bireylerin besin güvenliğini sağlarken ekosistemi en az etkileyen diyet modellerini içermektedir. Bitkisel bazlı diyetlerin karbon ayak izini azalttığı, vejetaryen ve vegan diyetlerin tarımsal sera gazı emisyonlarını %50’ye kadar düşürebildiği belirtilmektedir. Akdeniz diyeti, hem sağlık hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından en uygun modellerden biri olarak öne çıkmaktadır. Sürdürülebilir beslenme, bireysel tercihlerle birlikte gıda israfı ve sıfır atık yaklaşımlarını da kapsayan bütüncül bir yaklaşım gerektirmektedir. FAO’ya göre dünya genelinde üretilen gıdaların %30-40’ı israf edilmekte, bu da ekosistemde geri dönüşü zor kayıplara yol açmaktadır. Türkiye ve dünyada sıfır atık mutfak uygulamalarının yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır.

Sürdürülebilir beslenme farkındalığının artırılmasında eğitim kritik bir rol oynamaktadır. Araştırmalar, bu konuda eğitim alan bireylerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını daha kolay edindiğini göstermektedir. Diyetisyenler, toplumda sağlıklı ve çevre dostu besin seçimlerini teşvik ederek önemli bir rol üstlenmektedir.

Bu projenin amacı, beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerinin sürdürülebilir beslenme ve çevre dostu diyetler konusundaki bilgi ve farkındalıklarını artırarak mesleki yeterliliklerini güçlendirmektir. Eğitim sürecinde sürdürülebilir beslenme ilkeleri, çevresel etkileri minimize eden diyet modelleri, gıda israfının önlenmesi, sıfır atık uygulamaları ve ekolojik ayak izinin azaltılması gibi konular ele alınacaktır. Teorik bilgiler uygulamalı etkinliklerle desteklenerek, öğrencilerin bilinçli ve donanımlı birer sağlık profesyoneli olarak yetişmeleri sağlanacaktır. Ayrıca, öğrencilerin TÜBİTAK 2209-A gibi projelere teşvik edilmesi hedeflenmektedir.

Proje, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile uyumlu olup, özellikle 3-Sağlık ve Kaliteli Yaşam, 11-Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar, 12-Sorumlu Üretim ve Tüketim, 13-İklim Eylemi başlıklarını desteklemektedir.

Kapsam

Sürdürülebilir Beslenme ve Çevre Dostu Diyetler başlığı altında planlanan proje eğitimi yüz yüze toplamda 12 oturumdan oluşacak şekilde planlanmıştır. Oturumların 11 tanesi her biri 45 dakikalık teorik bilgi eğitimi ve 1 tanesi 1 saatlik mutfak atölyesi şeklinde oluşturulmuştur. Eğitim planı “sürdürülebilir beslenme ve çevre dostu diyetler ile ilgili temel kavramlar”, “sürdürülebilir ve çevre dostu diyetlere bireysel ve toplumsal yaklaşım” ve “sürdürülebilir ve çevre dostu diyetlerin diyetisyen mesleğinde yeri ve kullanımı” başlıkları altında üç gün sürecek şekildedir. Teorik eğitimin birinci gününde teorik olarak “Sürdürülebilir Beslenme Nedir?”, “Çevre Dostu Diyetlerin Temel İlkeleri”, “İklim Değişikliği ve Küresel Gıda Krizi” ve “Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Üretimi” başlıkları, ikinci gününde teorik olarak “Çevre Dostu Beslenme ve Bireysel Sağlık”, “Çevre Dostu Diyetler ve Toplum Sağlığı” ve “Gıda İsrafı” ve “Sıfır Atık” başlıkları, mutfak atölyesi olarak “Sürdürülebilir Sağlıklı Atık Atölyesi” başlığı, üçüncü günde ise teorik olarak “Gıda Seçimlerinde Ekolojik Ayak İzi”, “Çevre Dostu Beslenmenin Uygulanabilirliği” ve “Sürdürülebilir Beslenmede Diyetisyenlerin Rolü” başlıkları incelenecektir.

Eğitim programı sonunda katılımcılar aşağıdaki yeteneklere sahip olabilecektir:

1. Sürdürülebilir beslenme kavramını açıklayabileceklerdir.
2. Çevre dostu diyetlerin temel ilkelerini anlayarak değerlendirebileceklerdir.
3. İklim değişikliğinin ve küresel gıda krizinin beslenme üzerindeki etkilerini kavrayabileceklerdir.
4. Sürdürülebilir tarım ve gıda üretimi hakkında bilgi sahibi olacaklardır.
5. Çevre dostu beslenme alışkanlıklarının bireysel sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirebileceklerdir.
6. Toplum sağlığını koruma ve geliştirme açısından sürdürülebilir beslenmenin önemini anlayacaklardır.
7. Gıda israfını azaltma ve sıfır atık uygulamalarına yönelik bilinç gelişecektir.
8. Sürdürülebilir ve sağlıklı atık yönetimi konusunda pratik uygulamalar yapabileceklerdir.
9. Çevre dostu beslenme modellerinin uygulanabilirliği hakkında bilgi sahibi olacaklardır.
10. Diyetisyenlerin sürdürülebilir beslenmenin teşvik edilmesi ve uygun öneriler sunulması konusundaki rolünü kavrayabileceklerdir.

Eğitimler Ankara Üniversitesi (2 profesör, 1 doçent ve 1 doktor öğretim üyesi), Karadeniz Teknik Üniversitesi (1 doçent), Mardin Artuklu Üniversitesi (1 doktor öğretim üyesi) ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (1 doktor öğretim üyesi) olmak üzere 5 farklı üniversite bünyesinde görev yapan öğretim üyeleri tarafından verilecektir. Eğitimi verecek öğretim üyelerinin hepsi lisans eğitimlerini Beslenme ve Diyetetik bölümünde tamamlamış olup ilgili üniversitelerin Beslenme ve Diyetetik bölümünde çalışmaktadır. Etkinliğin amacı ve kapsamına uygun deneyimli bir eğitmen grubu oluşturulmuştur. Proje yürütücüsü tüm oturumlara başkanlık yaparak, gelen soruların eğitimcilere iletilmesi gibi öğrenciler ile eğitimciler arasındaki koordinasyonu sağlayacaktır. Eğitim kapsamında tercih edilecek katılımcı niteliği öncelikli olarak 3. ve 4. Sınıf Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencileri olacaktır. Eğitimin 25 adet Bayburt Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencisi ve 5 adet diğer üniversitelerin Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencilerine verilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte, yeterli sayıya ulaşılmaması durumunda diğer sınıflardan öğrenci başvuruları ile katılımcı kontenjanı tamamlanması planlanmaktadır. Program sonunda eğitmen ve katılımcılara sertifika verilecektir.

Etkinlik Yeri ve Programı

Etkinlik 3 gün boyunca Bayburt Üniversitesi Prof. Dr. Gökhan BUDAK Konferans Salonunda yüz yüze gerçekleştirilecektir. Salon, geniş kapasitesi, modern teknolojik altyapısı ve konforlu oturma düzeni ile etkinliklerin başarıyla gerçekleştirilmesine olanak sağlayacaktır.

Farklı illerden katılacak konuklara, Bayburt Üniversitesi Konuk Evi etkinlik süresince konforlu ve güvenli bir konaklama deneyimi sunacaktır. Odalar, özenle temizlenmiş ve düzenlenmiş olup, etkinlik katılımcılarının konaklama ihtiyaçları bütçe dahilinde TÜBİTAK tarafından karşılayacaktır.

Farklı illerden gelecek katılımcılar ve eğitimcilerin konaklama/iaşe ve yol ücretleri proje bütçesi dahilinde TÜBİTAK tarafından proje bütçesinden karşılanacaktır.

Etkinlik Programı için tıklayınız...